Tôn Thất Thuyết là một nhà cách mạng và anh hùng dân tộc của Việt Nam. Ông được biết đến với vai trò là quan phụ chính đại thần, nhiếp chính dưới triều Dục Đức, Hiệp Hòa, Kiến Phúc và Hàm Nghi của triều đại nhà Nguyễn. Ông cũng là người đã lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX. Hãy cùng Xoilac tìm hiểu về ông.
Tôn Thất Thuyết là ai?
Tôn Thất Thuyết sinh năm 1839 tại làng Phú Mộng, bên bờ sông Bạch Yến cạnh Kinh thành Thuận Hóa, nay thuộc thôn Phú Mộng, phường Kim Long, thành phố Huế. Ông là con nuôi của Đề đốc Tôn Thất Đính và bà Văn Thị Thu, cũng là cháu 5 đời của Hiền vương Nguyễn Phúc Tần.
Ông được Thiền sư Vạn Hạnh nuôi dưỡng và giáo dục tại chùa Cổ Pháp và chùa Lục Tổ. Tôn Thất Thuyết có tài thông minh, tuấn tú và trung nghĩa. Ông gia nhập quân đội và được trọng dụng bởi các vị vua nhà Tiền Lê.
Năm 30 tuổi (1869), Tôn Thất Thuyết giữ chức Án sát tỉnh Hải Dương. Đến tháng 7 năm 1870, ông được sung làm Biện lý Bộ hộ rồi sau đó (tháng 11) chuyển sang chức Tả thân vệ Điện tiền Chỉ huy sứ và Điện tiền cận vệ Chỉ huy sứ.
Ông chuyên hoạt động quân sự và nổi tiếng dần qua các cuộc giao tranh với những phe phái chống lại triều đình Huế. Ông từng làm Tứ sương quân Phó Chỉ huy sứ, Tán tương giúp Tổng thống quân vụ đại thần Hoàng Tá Viêm “dẹp loạn” ở các tỉnh phía Bắc.
Sau chiến dịch này, ông được phong chức “Quang lộc tự khanh” và làm Tán lý quân thứ Thái Nguyên. Ông đã đánh dẹp nhóm Đặng Chí Hùng ở Thái Nguyên, đánh tan quân Tàu Ô ở Hải Dương, giết chết Hoàng Tề, đánh thắng toán giặc Khách ở Quảng Yên, phục binh tại Cầu Giấy, Hà Nội. Ngoài ra ông còn giết chết viên chỉ huy quân sự trong đợt Pháp đánh miền Bắc lần thứ nhất là đại úy Francis Garnier.
Năm 1874, Tôn Thất Thuyết được bổ nhiệm làm Thái úy Bộ binh, trở thành quan phụ chính đại thần. Ông cũng được vua Tự Đức tin tưởng và giao phó nhiều việc quan trọng. Ông đã tham gia vào việc ký hòa ước với Pháp năm 1874, nhằm giữ gìn hoà bình và bảo vệ lãnh thổ.
Tôn Thất Thuyết cũng đã cố gắng cải thiện tình hình kinh tế và quân sự của đất nước. Đó là bằng cách mở rộng ruộng đất, khuyến khích nông nghiệp, xây dựng các công trình thủy lợi, mở các trường quân sự và dân sự. Đồng thời mua sắm vũ khí hiện đại và tăng cường huấn luyện quân đội.
Xem thêm nhân vật lịch sử:
- Vua Duy Tân – Vị vua trẻ nhất trong lịch sử Việt Nam
- Vua Lý Thái Tổ – Hoàng đế dời đô về Thăng Long
Tôn Thất Thuyết hạ lệnh tấn công quân Pháp ở đâu?
Năm 1883, sau khi vua Tự Đức qua đời, Tôn Thất Thuyết đã phế lập các vua Dục Đức, Hiệp Hòa và Kiến Phúc do những vị vua này quá bất tài hoặc có ý đầu hàng Pháp. Ông đã hỗ trợ vua Hàm Nghi lên ngôi, một vị vua có dũng khí chống Pháp.
Khi thất bại trong một cuộc binh biến chống Pháp năm 1885, ông đã phò tá vua Hàm Nghi đi Quảng Trị, tổ chức nghĩa quân chống Pháp. Ông cũng là người nhân danh Hàm Nghi đã ra chiếu Cần Vương, bản chiếu thư nổi tiếng kêu gọi nhân dân Việt Nam yêu nước đứng lên chống Pháp.
Sau khi cuộc phản công kinh thành huế thất bại Tôn Thất Thuyết đã làm gì?
Sau khi cuộc phản công kinh thành Huế thất bại, Tôn Thất Thuyết đã không ngừng chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Ông đã tiếp tục lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa ở Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An và Thanh Hóa.
Ông cũng cố gắng duy trì liên lạc với các lực lượng Cần Vương khác ở miền Nam và miền Bắc. Ông còn tìm cách liên hệ với các nhà hoạt động yêu nước ở hải ngoại, như Phan Bội Châu và Nguyễn Ái Quốc.
Tuy nhiên, do bị truy sát gắt gao bởi quân Pháp và không có nguồn lực đủ để duy trì cuộc kháng chiến, Tôn Thất Thuyết đã gặp nhiều khó khăn, thất bại. Năm 1893, ông đã bị quân Pháp bắt giữ khi đang ẩn náu ở một hang động ở Quảng Bình.
Ông đã bị đưa về Huế và bị giam cầm tại nhà tù Kinh Thành. Tôn Thất Thuyết từ chối mọi lời đề nghị hoặc đe dọa của quân Pháp để ông chịu đầu hàng hay hợp tác. Ông đã kiên quyết giữ vững niềm tin và lòng yêu nước của mình.
Năm 1894, Tôn Thất Thuyết đã qua đời trong tù, ở tuổi 56. Ông đã được người dân tôn vinh là một anh hùng dân tộc và một biểu tượng của sự chống Pháp. Ông để lại cho dân tộc Việt Nam một di sản về tinh thần yêu nước, quyết tâm giải phóng và cải cách đất nước.
Kết luận
Tôn Thất Thuyết là một nhà cách mạng và anh hùng dân tộc của Việt Nam, có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp giải phóng và xây dựng đất nước. Ông cũng là một người có phẩm chất cao đẹp, tầm nhìn xa, sâu sắc, tài năng quân sự và chính trị. Hãy theo dõi Xoilac để đọc thêm về những nhân vật lịch sử khác.