Vua Duy Tân là một trong những vị vua được người dân yêu quý và nhớ đến nhiều nhất trong lịch sử Việt Nam. Ông được biết đến là vị vua trẻ nhất khi lên ngôi khi chỉ mới 9 tuổi. Tuy nhiên, những việc làm của ông đã để lại dấu ấn rất lớn trong lòng người dân Việt Nam. Hãy cùng Xoilac tìm hiểu.
Vua Duy Tân là ai?
Vua Duy Tân là một vị hoàng đế của nhà Nguyễn, đã trị vì từ năm 1907 đến năm 1916. Ông là một trong những vị vua có tư tưởng cách mạng và yêu nước, đã từng lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa thất bại và ông bị truất ngôi và đày ải. Ông đã tử nạn trong một tai nạn máy bay khi đang tham gia chiến tranh thế giới thứ hai.
Sơ lược về cuộc đời và thời gian trị vì của Vua Duy Tân
Xuất thân và lên ngôi
Vua Duy Tân họ và tên thật là Nguyễn Phúc Vĩnh San, sinh ngày 19 tháng 9 năm 1900 tại Huế. Ông là con thứ tám của vua Thành Thái và bà hoàng phi Nguyễn Thị Định.
Vua Thành Thái là một vị vua có tư tưởng tiến bộ và phản đối sự can thiệp của Pháp. Ông đã từng ban hành các biện pháp cải cách như giảm thuế, xây dựng trường học, thành lập quân đội, khuyến khích nông nghiệp và công nghiệp. Tuy nhiên, những hoạt động này đã gây ra sự bất bình của Pháp. Do đó Pháp đã tìm cách loại bỏ ông khỏi ngôi vua.
Năm 1907, Pháp đã lập mưu lưu đày vua Thành Thái sang Vũng Tàu và chọn một trong những hoàng tử nhỏ tuổi nhất để kế vị. Đó là hoàng tử Vĩnh San, khi đó mới 7 tuổi. Khi Khâm sứ Fernand Ernest Lévecque vào hoàng cung chọn vua, ông đã thấy Vĩnh San đang trốn dưới gầm giường, mặt mày lem luốc.
Lévecque đã cho rằng Vĩnh San là một đứa trẻ nhút nhát và dễ sai khiến, nên đã quyết định chọn ông làm vua mới. Triều đình đã xin tăng thêm một tuổi cho Vĩnh San thành 8 tuổi. Qua đó đặt niên hiệu cho ông là Duy Tân, có nghĩa là “cải cách”.
Trị vì và khởi nghĩa
Vua Duy Tân lên ngôi vào ngày 5 tháng 9 năm 1907, nhưng không có quyền hành gì. Mọi quyết sách đều do Pháp quyết định, còn ông chỉ được học hành và chơi đùa trong hoàng cung.
Tuy nhiên, khi trưởng thành, ông đã dần dần tỉnh ngộ và có ý thức yêu nước. Ông đã quan tâm đến những khổ cực của dân chúng do ách đô hộ của Pháp gây ra. Ông cũng đã tiếp xúc với những người có tư tưởng cách mạng, như Trần Cao Vân, Thái Phiên, Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh.
Ông đã bí mật hỗ trợ cho các hoạt động của các tổ chức cách mạng như Việt Nam Quang Phục Hội, Đông Dương Công Dân Đảng. Năm 1916, khi Pháp bận chiến tranh thế giới thứ nhất, vua Duy Tân đã quyết định lãnh đạo một cuộc khởi nghĩa chống Pháp.
Ông đã bí mật rời khỏi hoàng cung với sự giúp đỡ của Trần Cao Vân, kêu gọi dân chúng và quân đội nổi dậy. Tuy nhiên, cuộc khởi nghĩa đã bị tiết lộ và bị đàn áp bởi Pháp. Vua Duy Tân đã bị bắt ngày 6 tháng 5 năm 1916. Sau đó ông bị truất ngôi và đày sang đảo Réunion ở Ấn Độ Dương. Ông đã bị thay thế bởi vua Khải Định, là một vị vua ủng hộ Pháp.
Đày ải và tử nạn
Vua Duy Tân đã sống trong sự cách ly và buồn chán tại đảo Réunion. Ông đã kết hôn với Mai Thị Vàng, một phụ nữ người Việt Nam và có một con trai là Armand Viale. Sau đó, ông cũng có quan hệ với ba phụ nữ người Pháp là Marie Anne Viale, Fernande Antier và Ernestine Maillot, và có thêm sáu con nữa. Ông đã cố gắng duy trì liên lạc với cha mình là vua Thành Thái, nhưng không thành công.
Năm 1940, khi chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, vua Duy Tân đã gia nhập quân Đồng Minh chống phát xít Đức. Ông đã được chuyển sang Châu Phi Xích Đạo thuộc Pháp để làm việc cho chính quyền tự do của Charles de Gaulle. Ông đã được phong làm thiếu tướng và được giao nhiệm vụ quản lý các hoạt động phiến quân tại khu vực này.
Xem thêm nhân vật lịch sử:
- Vua Gia Long: Người đặt nền móng cho triều đại Việt Nam mới
- Vua Lý Thái Tổ – Hoàng đế dời đô về Thăng Long
Ngày 26 tháng 12 năm 1945, khi đang trên đường bay từ Bangui đến Fort Lamy, máy bay của vua Duy Tân đã gặp tai nạn và rơi xuống rừng rậm. Ông đã tử nạn cùng với tất cả những người trên máy bay. Thi hài của ông được chôn tại M’Baiki, Cộng hòa Trung Phi.
Năm 1987, thi hài của vua Duy Tân được đưa về Việt Nam và an táng tại Lăng Dục Đức, Huế cạnh lăng mộ vua cha Thành Thái.
Những đóng góp của Vua Duy Tân trong suốt thời gian trị vì
- Nỗ lực cải cách triều đình: Với mong muốn nâng cao đời sống của người dân, Vua Duy Tân đã triển khai nhiều chính sách cải cách. Ví dụ như đánh thuế công bằng, giảm thiểu tiêu cực của quan lại, cắt giảm chi phí hoàng gia, tăng cường các hoạt động sản xuất, …
- Khuyến khích học hành: Ông đã sáng lập Trường Quốc Học Huế nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước, đồng thời khuyến khích người dân đến trường học để học hành.
- Phối hợp với Chính phủ Pháp đẩy mạnh công nghiệp hóa: Vua Duy Tân đã đề xuất kế hoạch phát triển kinh tế cụ thể cho Việt Nam. Nhờ đó có nhiều nhà máy, xưởng may ra đời.
- Quan tâm đến cuộc sống của người nghèo: Ông đã thành lập các tổ chức từ thiện để giúp đỡ người nghèo, tài trợ cho các đám tang và xây dựng nhà ở cho người nghèo.
Tầm quan trọng của Vua Duy Tân với lịch sử Việt Nam
Vua Duy Tân đã để lại di sản vô giá trong lòng người dân Việt Nam, là một biểu tượng của tinh thần yêu nước, hy sinh vì đất nước. Những công lao của ông cũng là bản sắc thời đại, mang tính tiên phong trong việc xây dựng và phát triển đất nước.
Kết luận
Tổng kết lại, Vua Duy Tân là một trong những nhân vật hiếm hoi trong lịch sử. Ông được nhớ đến vì những đóng góp vô cùng quan trọng của mình trong việc xây dựng và phát triển đất nước.Hãy theo dõi Xoilac để đọc thêm về những vị vua khác.